Miras paylaşımı, bir kişinin ölümünden sonra sahip olduğu malvarlığının yasal mirasçıları veya vasiyetnamelerine göre nasıl dağıtılacağının belirlendiği süreci ifade eder. Bu süreç, kişinin miras bıraktığı malvarlığının yasal ve yasal olmayan mirasçılar arasında nasıl paylaşılacağının belirlenmesini içerir. İşte miras paylaşımı sürecinin ana bileşenleri:
- Mirasçıların Belirlenmesi: İlk adım, mirasçıların belirlenmesidir. Yasal mirasçılar, kişinin ölümü sonrası mirası almak için yasal haklara sahip olan kişilerdir. Yasal mirasçılar, kanunlar tarafından belirlenir ve miras kalacak kişiler somut olaya göre kişinin çocukları, eşi veya bekar olması durumuna annesi babası ya da diğer yakın akrabaları olabilir. Ayrıca kişi, vasiyetname düzenlemişse, vasiyetnameye göre miras bırakmak istediği kişi de tayin edebilir. Bu durum, vasiyetnamenin geçerliliği, saklı paylı mirasçıların hakları kapsamında ayrıca değerlendirilmelidir.
- Mirasın Değerlendirilmesi: Miras paylaşımı sürecinde, kişinin miras bıraktığı malvarlığı değerlendirilir. Bu, gayrimenkuller, banka hesapları, taşınabilir eşyalar, yatırımlar ve diğer varlıkları içerir. Bu varlıkların değerleri belirlenmelidir.
- Borçlar ve Masrafların Düşülmesi: Mirasçılara verilmeden önce, kişinin ölümünden sonra ödenmesi gereken borçlar, vergiler ve diğer masraflar bu mirastan düşülür. Bu, kişinin borçlarını ve ölüm vergilerini ödemek için ayrılan miktarı azaltabilir.
- Mirasın Paylaşılması: Miras paylaşımının bu aşamasında, mirasçılar arasındaki paylaşım yapılır. Paylaşım, yasal mirasçılara ve vasiyetnamede belirtilenlere göre gerçekleştirilir. Yasal mirasçılar arasındaki paylar, yerel yasalara ve mirasın büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir. Vasiyetnameye göre miras alanlar ise, vasiyetnamede belirtilen talimatlar doğrultusunda miraslarını alırlar. Burada vasiyetin geçerliliği ve saklı paylı mirasçıların haklarına tecavüz edilmesi durumu istisnadır. Bu hallerde, vasiyetnamenin iptali talep edebilir.
- Mirasın Dağıtılması: Mirasın dağıtılması, mirasçılara paylarının teslim edilmesini ve mirasın gerçek sahiplerine geçmesini içerir. Bu aşama, yasal işlemlerin ve gereksinimlerin yerine getirilmesini gerektirir.
Miras paylaşımı süreci, ülke yasalarına, mirasçıların sayısına, mirasçının malvarlığına ve kişinin ölümünden önceki finansal düzenlemelerine göre değişebilir. Miras paylaşımı sırasında yasal ve finansal uzmanlardan destek almak genellikle önerilir, çünkü miras işlemleri karmaşık olabilir ve hatalı bir şekilde yapılması, hukuki sorunlara neden olabilir. Bu sebeple bir miras hukuku avukatı ile iletişime geçmek mantıklı olabilir.
Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Miras paylaşımı yapmak karmaşık bir süreç olabilir ve yasal düzenlemelere, mirasçıların durumuna ve yerel yasalara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İşte genel olarak miras paylaşımı yapma adımları:
- Mirasın Değerlendirilmesi: İlk adım, ölen kişinin mirasını değerlendirmektir. Bu, gayrimenkuller, banka hesapları, taşınabilir eşyalar, yatırımlar ve diğer varlıkları içerir. Bu varlıkların değerleri belirlenmelidir.
- Yasal Mirasçıların Belirlenmesi: Ölen kişinin yasal mirasçıları, yerel yasalar tarafından tanımlanır. Yasal mirasçılar, genellikle eş, çocuklar, ebeveynler ve diğer yakın akrabaları içerir. Yasal mirasçılar belirlendikten sonra, paylaşım işlemine başlanabilir.
- Borçlar ve Masrafların Ödenmesi: Miras paylaşımı öncesinde, ölen kişinin borçları, ölüm vergileri ve diğer masrafları ödenmelidir. Bu, mirasın net değerini belirlemenizi sağlar.
- Mirasın Paylaşımı: Yasal mirasçılar ve vasiyetnameye göre mirasçılar arasındaki paylaşım yapılır. Yasal mirasçılar arasındaki paylar, yasalara göre belirlenir. Eğer ölen kişi bir vasiyetname bıraktıysa ve vasiyetnameye karşı herhangi bir iptal davası açılmadıysa vasiyetnamede belirtilen talimatlar doğrultusunda paylaşım yapılır.
- Paylaşım Anlaşmasının Yapılması: Yasal mirasçılar, mirasın nasıl bölüştürüleceği konusunda aralarında bir anlaşma sağlamışsa bu hususta paylaşım anlaşması yapılmadır. Bu anlaşma, noter huzurunda yapılabileceği gibi 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18/b maddesi gereği arabulucular tarafından da yapılabilir. Bu halde, taraflar kendileri bir arabulucu seçerek veya bulunduğu bölgedeki arabuluculuk bürosuna başvurarak kendilerine bir arabulucu atanmasını isteyebilir. Bu takdirde, tarafsız bir arabulucunun yardımıyla mirasın paylaştırılması talep edilebilir. Bu anlaşma, mirasın nasıl dağıtılacağına, mirasçıların haklarına ve sorumluluklarına dair detayları içerir.
- Mirasın Dağıtılması: Paylaşım anlaşması tamamlandığında, mirasçılara paylarını teslim etmek için gereken yasal işlemlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Bunlar; tapu harç ve işlemleri, hesap transferleri ve anlaşmaya göre belirlenen tüm işlemlerdir.
- Vergi Bildirimleri ve Yükümlülükler: Mirasçılar, miraslarını aldıklarında vergi bildirimlerini yapmalı ve gerekli vergileri ödemelidirler.
Miras paylaşımı süreci, karmaşık bir hukuki süreçtir. Çoğu zaman mirasçılar, mirasın nasıl paylaşılacağı konusunda kendi aralarında bir anlaşma sağlayamaz. Bu sebeple, miras kalan taşınmazlar bakımından ortaklığın giderilmesi davası veya tek bir mirasçı tarafından kullanılan taşınmaz bakımından diğer mirasçılar ecrimisile dayalı el atmanın önlenmesi davası açma yoluna gidebilirler.
Miras paylaşımında ortaya çıkan uyuşmazlıklarda bir avukatın rehberliği sıklıkla önemlidir. Nitekim, 6325 sayılı hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk kanunu da ortaklığın giderilmesi, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ilişkin dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması zorunlu hale getirilmiştir. Bu kapsamda, taraflar arasındaki miras paylaşımı bir arabulucu tarafından sağlanabilecek ve mahkeme kararı niteliğinde bir hüküm elde edilebilecektir.
Bu kapsamda, mirasçılar arasındaki anlaşmazlıkları önlemek ve sorunları çözmek için uzman bir miras hukuku avukatı ve bir arabulucudan yardım alabilirsiniz; zira yasal süreçlere uygun yapılan miras paylaşımı, mirasçılar arasındaki ilişkileri koruyacak ve huzuru sağlayacaktır. Ayrıca gelecekte herhangi bir anlaşmazlık çıkmasını da önleyecektir.
Av. Ezgi Elbasan